CHÙA TAM CHÚC - NGÔI CHÙA LỚN NHẤT THẾ GIỚI

Ban biên tập website honguyenquancong.com

Nằm ở cửa ngõ phía Nam của thủ đô Hà Nội, Hà Nam là vùng chiêm trũng với khí hậu dễ chịu, thiên nhiên trù phú, sông núi hữu tình. Hà Nam không chỉ có danh lam thắng cảnh mà còn nổi tiếng bởi các công trình tâm linh đồ sộ, hàng trăm di sản văn hóa đặc sắc, cùng các lễ hội và hoạt động đa dạng nhằm giới thiệu nét đẹp văn hóa địa phương. Nhờ vậy, Hà Nam đang dần trở thành một trong những địa điểm du lịch gần Hà Nội được rất nhiều người ưa thích.

Và trong tiết trời mùa xuân mát mẻ thế này, không có gì lý tưởng hơn là thực hiện một chuyến hành hương đến Chùa Tam Chúc để khám phá vẻ đẹp uy nghi, trầm mặc tựa tiên cảnh của nơi thờ tự đang “làm mưa làm gió” trên bản đồ du lịch tâm linh ở Việt Nam, và có những trải nghiệm mới mẻ ở vùng đất Hà Nam.

Giới Thiệu Chùa Tam Chúc Hà Nam

Chùa Tam Chúc là một ngôi chùa thuộc Khu du lịch quốc gia Tam Chúc. Đây là khu du lịch có quy mô rất lớn, kết hợp giữa du lịch tâm linh, sinh thái, nghỉ dưỡng, và nhiều dịch vụ khác, với 6 phân khu chức năng; và trong tương lai, Chùa Hương (Hà Nội), Chùa Tam Chúc (Hà Nam), và Chùa Bái Đính (Ninh Bình) sẽ liên kết với nhau trở thành tuyến du lịch tâm linh lớn nhất Việt Nam.

Chiếm 144 héc-ta trong tổng số diện tích 5.100 héc-ta của khu du lịch, Chùa Tam Chúc được cho là ngôi chùa lớn nhất Việt Nam hiện nay và sở hữu cảnh quan vô cùng đặc biệt: lưng tựa Núi Thất Tinh, mặt hướng Hồ Tam Chúc với 6 hòn đảo đá nổi lên trên mặt hồ, tạo nên cảnh quan vô cùng hùng vĩ và thanh bình. Bao quanh chùa là những dãy núi đá vôi và rừng tự nhiên, mang đến bầu không khí thanh bình, tĩnh lặng tựa chốn bồng lai tiên cảnh.

Chùa Tam Chúc được xây dựng trên nền ngôi cổ tự nghìn năm, kết hợp với các công trình đền, điện thờ, tạo nên quần thể tâm linh vô cùng đẹp mắt, xứng đáng là địa điểm du lịch kết hợp hành hương hàng đầu Việt Nam.

Năm 2019, Chùa Tam Chúc được chọn làm nơi tổ chức Lễ Phật Đản Vesak của Liên Hiệp Quốc, với sự tham gia của hàng nghìn các vị chức sắc, tín đồ Phật giáo và các nhà nghiên cứu. Sự kiện này góp phần đưa hình ảnh Chùa Tam Chúc đến gần với du khách trong và ngoài nước hơn.

Chùa Tam Chúc Ở Đâu?

Chùa Tam Chúc cùng hệ thống các công trình văn hóa thể thao trong Khu du lịch quốc gia Tam Chúc được xây dựng gắn liền với Hồ Tam Chúc, thuộc thị trấn Ba Sao và xã Khả Phong, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam. Khu du lịch này cách Chùa Hương chỉ khoảng 8km, cách thành phố Phủ Lý 16km và cách thủ đô Hà Nội khoảng 65km.

Với vị trí đặc biệt, Khu du lịch Tam Chúc được xem như là viên gạch nối giữa Khu du lịch Chùa Hương với Khu bảo tồn thiên nhiên Vân Long, Khu du lịch sinh thái Tràng An, Khu du lịch Tam Cốc – Bích Động, Khu văn hóa tâm linh núi chùa Bái Đính tạo thành một quần thể các khu du lịch tâm linh, sinh thái ở vùng ngập nước.

Sự Tích Chùa Tam Chúc Thú Vị

Ngôi chùa Tam Chúc cổ được xây dựng từ thời nhà Đinh cách đây khoảng 1.000 năm. Chính bởi vị trí đặc biệt được bao bọc bởi hồ Tam Chúc phía trước và dãy núi Thất Tinh phía sau, nên ngôi chùa gắn liền sự tích “Tiền Lục Nhạc – Hậu Thất Tinh”.

Tương truyền, khi xưa có 7 ngôi sao sáng trên 7 ngọn núi ở vùng Tam Chúc, hiện thân của 7 nàng tiên nữ giáng trần ngao du. Vì quá si mê cảnh đẹp nơi chốn sơn thủy hữu tình, các nàng mải chơi không về. Thế nên, nhà trời đã cử người mang binh khí là quả chuông xuống để gọi các nàng về 6 lần, nhưng lần nào cũng vô ích. 6 hòn đảo nhỏ nổi lên giữa hồ được ví như là 6 quả chuông mà nhà trời để lại, tức là Lục Nhạc; còn 7 ngọn núi kia là Thất Tinh.

Sau đó, một số người đã đến Núi Thất Tinh để đục đẽo, đốt lửa, hòng lấy đi 7 ngôi sao đó. Tuy nhiên, lửa lớn đã khiến 4 ngôi sao bị mờ dần đi, và chỉ còn lại 3 ngôi sao. Ngôi chùa Thất Tinh trong ở làng Tam Chúc từ đó có tên là Chùa Ba Sao, và thị trấn Ba Sao cũng được tên theo tích ấy.

Chùa Tam Chúc Thờ Ai? 

Chùa Tam Chúc thờ Phật A Di Đà, Phật Thích Ca Mâu Ni, Phật Quan Âm, cùng những vị quốc sư có công lớn trong việc phát triển Phật giáo Việt Nam như: Sư tổ Đạt Ma, Thiền sư Khuông Việt, Thiền sư Đỗ Pháp Thuận, Hòa thượng Thích Thanh Tứ, Thiền sư Nguyễn Minh Không.

Kiến Trúc Chùa Tam Chúc Đặc Sắc

Chùa Tam Chúc mới hiện nay nằm ở phía Tây của Khu du lịch Tam Chúc, nhìn thẳng ra hồ Tam Chúc. Chùa được xây dựng trên trục thần đạo, bao gồm các công trình: Chùa Ngọc, Điện Tam Thế, Điện Pháp Chủ, Điện Quan Âm, Cổng Tam Quan và Trung tâm Hội nghị quốc tế (Nhà khách Thủy Đình). Đặc biệt, trong khuôn viên chùa là Vườn Cột Kinh khổng lồ.

1. Chùa Ngọc 

Chùa Ngọc, hay còn gọi là Đàn Tế Trời, là một trong những công trình thuộc quần thể Chùa Tam Chúc, tọa lạc trên đỉnh Núi Thất Tinh ở độ cao 200m so với mực nước biển. Từ Chùa Ngọc, bạn có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh núi non Tam Chúc hiện ra trước mắt, đẹp như một bức tranh thủy mặc.

Ngôi chùa cao 15m, được xây dựng bằng 2.000 tấn đá khối granite đỏ xếp liền nhau mà không cần xi măng hay keo dính. Toàn bộ đá xây dựng được chế tác tại Ấn Độ và vận chuyển sang lắp đặt theo phong cách kiến trúc cổ Việt Nam.

Đi qua 299 bậc thang dẫn vào chùa, bạn sẽ được chiêm ngưỡng bức tượng Phật A Di Đà bằng hồng ngọc nặng đến 4,9 tấn. Đây là loại đá quý nhập khẩu từ Myanmar. Bên cạnh đó là tượng Quan Âm Tống Tử bằng bạch ngọc nguyên khối, nặng khoảng 5kg. Được biết, đây là một trong những cổ vật quý ở Chùa Quán Thế Âm Đà Nẵng – nơi sở hữu Bảo tàng Phật giáo đầu tiên tại Việt Nam.

2. Điện Tam Thế

Điểm đến tiếp theo trên trục thần đạo Chùa Tam Chúc đó là Điện Tam Thế, nằm ở độ cao 45m so với mực nước biển. Ngôi điện có 3 tầng mái cong, được xây theo lối kiến trúc đình chùa đặc trưng của Việt Nam, và là tòa đại điện lớn nhất, đủ chỗ cho 5.000 Phật tử hành lễ cùng một lúc. 

Bước qua hàng cửa gỗ chạm trổ tinh xảo, là ba pho tượng Tam Thế được đúc bằng đồng đen đặt trước bức phù điêu hình lá bồ đề, đại diện cho quá khứ, hiện tại và vị lai. Mỗi pho tượng nặng đến 200 tấn.

Mỗi bức tường ở Điện Tam Thế mang một chủ điểm, nếu đi từ trái sang phải theo chiều kim đồng hồ, những câu chuyện triết lý Phật giáo sẽ dần hiện ra một cách sinh động, từ bánh xe Pháp Luân đến cõi Niết Bàn.

Ngoài ra, trước cửa Điện Tam Thế còn trồng cây bồ đề được chiết từ cây bồ đề 2.125 năm tuổi, báu vật của đất nước Sri Lanka, do Chủ tịch Quốc hội Sri Lanka trao tặng.

3. Điện Pháp Chủ 

Bên dưới Điện Tam Thế chính là Điện Pháp Chủ, nổi bật với pho tượng Phật Thích Ca Mâu Ni bằng đồng nguyên khối nặng 150 tấn. Điểm nhấn của Điện Pháp Chủ là 4 bức phù điêu lớn bao trùm các bức tường, nói về những giai đoạn và bước ngoặt trong cuộc đời Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, từ khi Ngài đản sinh, thành đạo, thuyết pháp, cho tới khi nhập Niết Bàn.

4. Điện Quán Âm 

Điện Quán Âm là nơi thờ Phật Quán Thế Âm Bồ Tát với những bức phù điêu nói về tấm lòng từ bi, hỉ xả của Đức Phật, khi Ngài phổ độ chúng sinh, thể hiện qua các lần ứng thân khi Ngài phải trải qua vô số kiếp luân hồi để cứu rỗi con người.

Điểm nhấn khác của Điện Quán Âm là những bức tranh khắc họa những tích cổ trong Kinh Hoa Nghiêm, một bộ kinh tiêu biểu của Phật giáo.

Đặc biệt, tất cả các bức phù điêu ở cả 3 điện thờ đều được đúc tạc từ đá lấy từ miệng núi lửa Merapi ở Indonesia, dưới bàn tay của các nghệ nhân đảo Java. Ngoài các hình tượng, các bức phù điêu còn có chú dẫn 3 thứ tiếng: Việt, Anh, Phạn và được mã hóa.

5. Vườn Cột Kinh

Từ Cổng Tam Quan đến Điện Quan Âm, bạn sẽ đi qua Vườn Cột Kinh. Đây là vườn lớn với 32 cột kinh Phật, được phục dựng theo phiên bản cột kinh Phật tại Chùa Nhất Trụ, một bảo vật quốc gia ở Hoa Lư, Ninh Bình.

Những cột kinh ở Chùa Tam Chúc được làm từ đá xanh từ Thanh Hóa. Mỗi cột nặng khoảng 200 tấn, được thiết kế kiểu đài sen – nụ sen với phần thân trụ hình lục giác, điêu khắc tỉ mỉ các lời dạy của Đức Phật.

6. Cổng Tam Quan

Không giống như những ngôi chùa thông thường, Chùa Tam Chúc có 2 Cổng Tam Quan: cổng Tam Quan Ngoại nằm phía ngoài, và cổng Tam Quan nội nằm phía trong. Cổng Tam Quan được xây 3 tầng rất nguy nga, được xem như hình ảnh biểu tượng của quần thể Chùa Tam Chúc. 

Cổng Tam Quan Ngoại chính là nơi bán vé xe điện hoặc vé thuyền. Sau cổng là bến thuyền, còn điểm dừng xe điện nằm gần bãi đậu xe, hai bên là đường dành cho khách bộ hành vào Cổng Tam Quan Nội.

Điểm nhấn đặc biệt nhất ở khu vực Cổng Tam Quan Nội là cây bonsai cổ thụ, tạo thành nét rất riêng. Đến đây, bạn đã dần cảm nhận được độ hoành tráng đến choáng ngợp của quần thể Chùa Tam Chúc. 

7. Trung tâm Hội nghị quốc tế

Trung tâm Hội nghị quốc tế, hay còn gọi là Nhà khách Thủy Đình, là điểm cuối trục thần đạo và cũng là nơi đầu tiên khi bạn đặt chân đến Chùa Tam Chúc. Trung tâm được xây trên mặt hồ, tựa như đóa sen nở rộ, rất lý tưởng để bạn check-in chụp hình với cảnh quan tuyệt vời xung quanh. 

Bên trong Thủy Đình được bài trí trang nghiêm để đón các đoàn Phật tử về dự lễ. Xung quanh là các bức tranh bằng đèn led, giới thiệu tổng quan và mô tả toàn cảnh Chùa Tam Chúc.

8. Đình Tam Chúc 

Đình Tam Chúc là một công trình không quá đồ sộ nhưng mang nhiều ý nghĩa đặc biệt. Ngôi đình mang đậm kiến trúc đình cổ Bắc Bộ, tọa lạc giữa hồ nước, là nơi thờ hoàng hậu Đinh Dương Thị Nguyệt, vua Đinh Tiên Hoàng và thần Bạch Mã.

Từ chùa, bạn phải đi qua một cây cầu có zigzag bắc qua Hồ Tam Chúc mới đến ngôi đình. Không gian thơ mộng, bao la ở đây là điểm check-in yêu thích của rất nhiều bạn trẻ. 

Kinh Nghiệm Đi Chùa Tam Chúc Tự Túc

Chùa Tam Chúc nằm ở khu vực đồng bằng sông Hồng, có khí hậu ôn hòa và bốn mùa rõ rệt. Vào mùa nào, ngôi chùa cũng có nét đẹp riêng. Tuy nhiên, vào mùa hè, thời tiết ở đây khá khó chịu vì oi bức và nắng mưa bất chợt. Ngoài ra, nếu muốn trải nghiệm không khí lễ hội ở chùa, bạn nên đến đây vào mùa xuân, khoảng thời gian sau Tết từ tháng giêng đến tháng ba âm lịch.

Khu du lịch quốc gia Tam Chúc rất rộng lớn, nên bạn cần chuẩn bị sẵn bản đồ hoặc nghiên cứu trước các điểm cần tham quan để tránh mất thời gian đi lòng vòng. Bên cạnh đó, bạn nên đi giày thể thay hoặc giày bệt để di chuyển dễ dàng hơn.

Lễ Hội Chùa Tam Chúc

Lễ khai hội Chùa Tam Chúc được ấn định vào ngày 12 tháng giêng hàng năm. Ngoài ra, đông đảo du khách và Phật tử thường đến viếng chùa vào dịp Tết và các ngày lễ lớn của Phật giáo trong năm.

Trong dịp lễ khai hội, nghi lễ rước nước linh thiêng sẽ diễn ra trọng thể để khai màn lễ hội. Đoàn rước gồm vài chục thuyền, trong đó có hai thuyền rồng đi đầu, rước 10 bình nước được lấy từ hồ tiến thẳng tới vị trí cắm cây nêu giữa hồ, gần Đình Tam Chúc cổ để làm lễ. Sau đó, mỗi chiếc bình nước được đặt lên kiệu và khiêng vào các điện thờ. Nghi thức dâng nước lễ Phật, lễ Thánh có ý nghĩa cầu cho một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống bình an, hạnh phúc.

Sưu tầm trên internet