Ban biên tập website: honguyenquancong.com
Một bà góa đầu tóc rối bời, váy đụp xốc xếch đến cửa nha môn để trình đơn xin mổ con trâu đã bị chết. Lệ của huyện quan là mỗi con trâu chết phải nộp đơn trình báo và nộp cho quan huyện 2 quan tiền mới được mổ trâu. Quan nghè Nguyễn Quý Tân cùng đoàn tùy tùng giả làm phường buôn đi qua phố Phủ Bình Giang. Thấy bà góa phụ khóc mếu, ông hỏi lý do được biết bà góa phụ mất tờ đơn xin mổ trâu chết. Tìm hiểu sự tình, Nghè Tân tình nguyện viết lại đơn cho bà góa miễn phí và không phải nộp 2 quan tiền. Bà góa mừng rỡ mang đơn trình quan:
.jpg)
Đơn viết rằng:
Tôi là phận gái nữ nhi
Có con trâu chết phải đi trình ngài;
Vội vàng váy tụt, đơn rơi.
Tôi mượn một người mần cái đơn ni
Quan tri ơi hỡi quan tri
Xin quan chấp lấy đơn ni làm bằng
Nếu quan có hỏi mần răng?
Thời quan cắn cỏ lạy thằng mần đơn
Quan xem xong đơn quát hỏi bà góa: Ai viết đơn này? Bà góa kể lại sự tình. Quan sai lính ra cổng nha môn bắt người viết đơn về hành tội. Đúng lúc đó quan Nghè Tân cùng đoàn tùy tùng xuất hiện. Trên tay quan nghè là thẻ bài vua ban: Thanh tra đại thần Bắc Kỳ. Quan tri huyện quỳ rạp xuống xin tha tội và luật mổ trâu chết phải nộp tiền được bãi bỏ.
Truyện do phụ thân Nguyễn Tự Huy kể, Nguyễn Duy Hưng ghi lại năm 1971
Hà Nội, ngày 16 tháng 05 năm 2022
Nguyễn Duy Hưng